Zaadveredelingsbedrijven verwelkomen Indiase vakbondsman

Poguri Chennaiah is als secretaris nationale coördinatie in dienst bij de Andhra Pradesh Vyvasaya Vruthidarula Union (APVVU), de federatie voor landarbeiders, vissers, herders en bosbewerkers in India. De APVVU heeft een lange relatie met Mondiaal FNV, en het was vanzelfsprekend om deze bond bij het programma te betrekken dat FNV sector agrarisch groen en Mondiaal FNV samen met de werkgeversvereniging Plantum hebben opgezet om de arbeidssituatie van de landbouwarbeiders in de Indiase zaadproductiesector te verbeteren. Want veel zaadveredelingsbedrijven in Nederland laten ook zaad produceren en veredelen in India.

Nog een lange weg

Chennaiah was van 19 tot 25 mei in Nederland en een van de onderdelen in zijn bezoek was kennismaken met enkele zaadveredelingsbedrijven. Bij Bayer vertelde hij in vogelvlucht over de geschiedenis van de vakbond, vanaf de heersende dwang- en kinderarbeid tot aan de inmiddels zelfstandige en geschoolde landarbeiders. “De kinderen gaan nu naar school, er is minimumloon ingevoerd, evenals een nationaal programma voor landarbeiders dat hen 100 dagen per jaar werk garandeert. Werknemers worden zelfbewuster, maar we hebben nog een lange weg te gaan.”

Want niet in alle districten van de deelstaten waarin de APVVU actief is, gaat het al de goede kant op. “In de districten Krishna en Guntur in de deelstaat Andhra Pradesh hebben wij geen afdelingen, net als in de districten Narayanapet , Mahaboob nager en Vikarabad in de deelstaat Telangana. Juist daar is er kinderarbeid en zijn de lonen ongelijk. In sommige gebieden komen we als vakbond niet binnen. Het probleem is ook dat er geen directe relatie bestaat tussen de landbewerkers en de afnemende bedrijven. Dat gaat allemaal via tussenpersonen.”

Vakbond kan kinderarbeid opsporen

Ook Wilma Roos, beleidsmedewerker van Mondiaal FNV, benadrukte het belang van de bond in het opschonen van waardeketens. “De zaadsector is een goed voorbeeld van zo’n waardeketen vanwege de connectie met ontwikkelingslanden. Hier kun je nog echt iets verbeteren zodra er meer bewustzijn ontstaat. Kinderarbeid in de keten opsporen is lastig, want als er audits zijn, verdwijnen de kinderen. Daarvoor heb je de relatie met de vakbond voor nodig, die met de voeten in de klei staat.”

Een nieuw IMVO-convenant voor de land- en tuinbouw kan helpen bij de verduurzaming van de waardeketen. Evenals de Wet zorgplicht kinderarbeid die op 14 mei door de Eerste Kamer is aangenomen. Deze wet betekent dat Nederlandse bedrijven voortaan moeten verklaren dat zij kinderarbeid tegengaan. FNV-bestuurder Jeroen Brandenburg: “Uitgangspunt is natuurlijk dat elk bedrijf tegen kinderarbeid is. Maar de wet verplicht hen onderzoek te doen in de eigen keten. Daar haakt ons programma ook aan.”

Nog geen geïntegreerd beleid

Bayer heeft eigen kweekplaatsen in het Indiase Hydrabad, waar het zaden naartoe stuurt om te testen. Jessica Laurense van Bayer legde uit dat bedrijf zich houdt aan de wet. “Die is heilig. Ons bedrijf wil de zaken graag beter doen. De hele wereld is aan het veranderen, en wij moeten mee. Als we iets in onze organisatie of ons beleid willen aanpassen, doen we dat samen met de OR.” Bayer heeft Monsanto overgenomen. Op dit moment bestaan er in Nederland 3 OR’en naast elkaar. Beide bedrijven hadden zich al onder meer uitsproken tegen kinderarbeid en hanteerden een gedragscode. De bedoeling is beide beleidsstukken te integreren. “Omdat we nu in een fusie zitten, zijn we met beide bedrijven samen aan het bekijken hoe we nu als één nieuwe organisatie weer verder gaan”, aldus Laurense. “Hoe gaan we het beste van beide bedrijven behouden om te komen tot een nieuwe organisatiestructuur, werkprocessen en beleid. Bayer wil de kracht van beide bedrijven koesteren. We nemen de tijd voor de fusie.”

Tussen de bedrijfsbezoeken door bezocht Chennaiah de demokas in het De Ruiter Experience Center en mocht hij proeven van verschillende tomatenrassen. Dit Experience Center, inmiddels overgenomen door Bayer, ontwikkelt steeds nieuwe, verbeterde tomatenrassen. In hun expositieruimte is veel uitleg te vinden en kunnen bezoekers allerlei assortimenten cherry-, cocktail- of vleestomaten uitproberen.

Boeren helpen bij het kweken

Rijk Zwaan is een familiebedrijf, in 1924 opgericht, dat wereldwijd inmiddels ruim 3000 medewerkers telt. Onder begeleiding van OR-voorzitter Steven van Paassen kregen Chennaiah en de FNV-medewerkers in de middag een rondleiding door het bedrijf waar de zaden worden verpakt en verzendklaar gemaakt. Chennaiah verbaasde zich vooral over het geringe aantal werknemers in de bedrijfshal en de hoge mate van automatisering.

Het bedrijf werkt in India nauw samen met 3 grote producenten van zaden voor wie de gedragscode van Rijk Zwaan ook geldt. Daarin is onder meer opgenomen dat voor kinderarbeid een zero-tolerance beleid geldt, vrouwen en mannen gelijk loon moeten krijgen en hun principe van fair & safe labour gehanteerd moet worden. Rijk Zwaan heeft 4 locaties in India waar 42 mensen in vaste dienst werken.

In tegenstelling tot sommige andere zaadveredelingsbedrijven haalt Rijk Zwaan alle geproduceerde zaden uit India terug naar Nederland voor controle. Pas daarna worden ze geëxporteerd naar andere landen. Rijk Zwaan biedt de lokale telers die het zaad afnemen een ‘total package deal’: ze helpen de boeren met het kweken van groentes. Daarvoor hebben ze eigen teeltadviseurs, die de lokale situatie goed kennen en de boeren verder kunnen helpen.

20 mei 2019

Verslag: Astrid van Unen / Fotografie: Robert Terwisscha van Scheltinga

Lees ook het interview met FNV-kaderlid Brahim Rezziki